Zioła w kwarantannie
Zamknięcie w ‘czterech ścianach’ jest jak wiadomo niezwykle obciążające dla psychiki. A dodatkowy, podprogowy stres związany z nieprzewidzianym rozwojem sytuacji epidemiologicznej bardzo szybko destabilizuje psychicznie umysł.
Wybrane zioła, które warto stosować podczas przymusowego pobytu
w 'czterech ścianach’.
Dodatkowo, gdy nie zażywa się odpowiedniej ilości ruchu, przebywania na świeżym powietrzu wpływa znacząco na obniżenie odporności organizmu.
Co z tego, że ktoś odbędzie kwarantannę, nic mu nie będzie dolegać, kiedy wreszcie wyjdzie osłabiony pomiędzy potencjalnych nosicieli zakażenia?
Dlatego warto rozważyć zastosowanie poniższych preparatów ziołowych, które mogą być użyteczne w przeciwdziałaniu demotywacji oraz wystąpieniu nawet stanów depresyjnych w trakcie przymusowego lub dobrowolnego przebywania we własnym mieszkaniu:
I. Zioła adaptogenne.
1. Wyciąg z korzenia (kłącza) różeńca górskiego (Rhodiola rosea).
Związki zawarte w roślinie, m.in.: salidrozyd, rozawina oraz kompleks flawonoidowy wpływa na wiele mechanizmów w organizmie człowieka: podnosi poziom serotoniny (neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za pozytywny nastrój), obniża poziom kortyzolu we krwi (sterydu wydzielanego przez nadnercza w sytuacjach stresowych). Dodatkowo działa ochronnie na układ oddechowy – Zapobiega uszkodzeniom oksydacyjnym wywołanym niedotlenieniem, zwiększa dyfuzję tlenu do wnętrza komórek, i zwiększa wydajność wykorzystywania tlenu (jest ważny aspekt ochronny w zakażeniach koronawirusami, szczególnie COVID-19, opis mechanizmu patrz tutaj ).
Sugerowane dawkowanie:
Kapsułki z wyciągiem standaryzowanym na zawartość minimum 3% rozawiny oraz 1% salidrozydu.
Dawkowanie: kapsułki po 340 – 500 mg 2 x dziennie.
2. Wyciąg z eleuterokoka kolczastego, Żeń-szeń syberyjski. (Eleutherococcus senticosus).
Podczas silnego lub przewlekłego stresu zmniejsza ilość substancji odpowiedzialnych za reakcję organizmu na stres – np.: kortyzolu. Dzięki temu organizm może adekwatnie zareagować na zewnętrzne stresory, przez co równoważy się odpowiedź organizmu na każdy dodatkowy bodziec.
Sugerowane stosowanie:
Dawka dzienna to 2-3 g suszonego korzenia w formie odwarów lub proszku (najlepiej kupić korzeń w kawałkach i mielić sukcesywnie).
UWAGA! U niektórych osób E. senticosus może wywołać efekty uboczne: senność, zmiany rytmu serca, obniżenie nastroju, skurcze mięśni.
Przeciwwskazania: ciąża i karmienie piersią, osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi, osoby, u których ciśnienie krwi jest znacznie podwyższone, osoby cierpiące z powodu zaburzeń psychicznych, takich jak mania lub schizofrenia, osoby chorujące na nowotwory wrażliwe na działanie hormonów (rak piersi, jajnika, macicy).
Interakcje z lekami: alkohol – może nasilać działanie powodujące senność, lekami poprawiającymi czynność serca, związki litu, przeciwcukrzycowymi, przeciwzakrzepowymi, lekami nasennymi.
3. Ashwagandha (Withania sommifera).
Posiada właściwości uspokajające i przeciwlękowe nieco słabsze niż stosowane np.: leki psychotropowe. Dodatkowo wykazano silne działanie niwelujące wolne rodniki, co chroni komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym i ich degeneracją. Składnikami aktywnymi są specyficzne związki: witanolidy oraz sitoindozyd oraz laktony steroidowe.
Sugerowane stosowanie:
Dawkowanie według Farmakopei Indyjskiej: 3-6g wysuszonego korzenia w postaci proszku, odwaru lub naparu.
Przeciwwskazania: nadczynność tarczycy, może obniżać poziom cukru we krwi (diabetycy musza monitorować).
Interakcje z lekami: Nie przyjmować z digoksyną.
Osobiście polecałbym połączenie eleuterokoka wraz z różeńcem i ahwagaghą dla pracowników służby zdrowia, którzy są obecnie bardzo narażeni na wysoki poziom stresu:
Sugerowane połączenie: kapsułki po 500 mg każdej rośliny leczniczej przyjmowane jednocześnie (3 kapsułki każdego rodzaju) 2 -3 x dziennie.
4. Ostryż długi (Curcuma longa).
Zespół kurkuminoidów zwiększają poziom serotoniny (wzrost pozytywnego nastroju) oraz w pewnym stopniu pobudzają do wytwarzania białek odbudowujących struktury neuronów.
W badaniach klinicznych zaobserwowano, że wyciągi z kurkumy są skuteczne w stanach depresyjnych w dawkach 1g dziennie. Dodatkowe właściwości hepatoprotekcyjne mogą również poprawić ogólny stan organizmu i zapobiec gromadzeniu się związków toksycznych w wątrobie powstających podczas długotrwałego stresu.
Sugerowane dawkowanie:
Dodatek do potraw wraz ze świeżo mielonym pieprzem czarnym.
Interakcje z lekami: leki przeciwzakrzepowe: kwas acetylosalicylowy, warfaryna, miłorząb japoński, enoksyparyna.
II. Zioła uspokajające i ułatwiające zasypianie.
1.Wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis).
Wyciągi z korzenia tej rośliny są stosowane tradycyjnie jako lek uspokajający dzięki specyficznemu składowi chemicznemu – trzem frakcjom związków:
– walepotraty o charakterze irydoidów;
– olejek eteryczny, który zawiera m.in.: seskwiterpeny oraz kwas walerianowy;
– alkaloidy indolowe – np.: walerina;
Wyciągi działają podobnie jak benzodiazepiny, jednak nie powodują praktycznie uzależnienia oraz objawów niepożądanych – trudności w rozbudzeniu rano, otępiałości oraz osłabienia efektywności procesów myślowych.
Sugerowane dawkowanie:
Stany lękowe, nerwowość, niepokój, bezsenność:
Tabletki/kapsułki: 300 – 400 mg suchego wyciągu standaryzowanego na zawartość minimum 0,5% kwasu walerianowego – doraźnie w ciągu dnia oraz w problemach z zasypianiem
Nalewka: 30 – 60 kropli 1-3 x dziennie w kieliszku wody.
Interakcje z lekami: barbiturany, leki przeciwdepresyjne, benzodiazpeiny oraz inne leki uspokajające.
2. Olejek z lawendy lekarskiej (Lavandula officinalis).
Olejek eteryczny stosowany tradycyjnie w aromaterapii jako środek łagodnie uspokajający posiada również mocne właściwości przeciwlękowe (porównywalne do benzodiazepin) oraz łagodne przeciwdepresyjne. Dodatkowo olejek stosowany doustnie posiada bardzo dobrą tolerancję – brak działań niepożądanych. Jednocześnie składniki olejku wykazują pewien efekt przeciwwirusowy (ale jedynie na wirusa grypy typu A).
Sugerowane stosowanie:
Kapsułki z olejkiem eterycznym: 80 mg raz dziennie po posiłku. W problemach z zasypianiem można zażyć dodatkowo jedną kapsułkę na ½ h przed snem.
Interakcje z lekami: barbiturany, leki przeciwdepresyjne, benzodiazpeiny oraz inne leki uspokajające.
3. Wyciąg z melisy lekarskiej (Melissa officinalis).
Związki występujące w olejku (linalol i β-pinen) zwiększają poziom serotoniny. Kwasy polifenolowe (kwas rozmarynowy, ursolowego, oleanolowego) wykazują silne działanie antyoksydacyjnie, co chroni komórki nerwowe przed degeneracją.
Atutem stosowanie preparatów z melisy jest również efekt przeciwwirusowy, osłabiający przyłączanie się cząstek wirusów do białek na komórka ludzkiego organizmu.
Sugerowane stosowanie:
Intrakt ze świeżego ziela: 2,5 – 5 ml 3 x dziennie.
4. Kwiatostan głogu (Craetegus species).
Zawiera zespół flawonoidów: kwercetynę, kemferol, flawonol, oraz procyjanidyny, które wpływają uspokajająco i tonizująco na pracę serca. Jednocześnie procyjanidyny hamują przyłączanie się koronawirusów do białek rozkładających Acetycholinę II (patrz Wpis).
Interakcje a lekami: leki na nadciśnienie i arytmię – możliwe działanie synergistyczne, nie stosować z digoksyną.
5. Kwiatostan lipy (Tilia species) oraz kwiat bzu czarnego (Sambucus nigra).
Podobnie jak głóg obfituje w kwercetynę i kemferol, które wykazują mechanizm działania zbliżony do benzodiazepin (choć nie tak silny jak kozłek), a jednocześnie są przeciwwirusowe.
Interakcje z lekami: leki moczopędne np.: furosemid.
III. Zioła wspomagające.
1.Wyciągi z liści miłorzębu japońskiego (Ginko biloba).
Flawony i biflawonoidy oraz laktony terpenowe (bilobalid) hamują proces zlepiania się płytek krwi i ogólnie wykazują efekt przeciw zakrzepowy i usprawniający krążenie mózgowe. Jest to bardzo korzystne, ponieważ lepszy przepływ krwi wpływa na właściwe dotlenienie i odżywienie neuronów (dociera glukoza). Zespół związków podnosi poziom serotoniny.
Flawonoidy, triterpeny oraz oligomeryczne procyjanidyny posiadają znaczący efekt antyoksydacyjny i przeciwzapalny, przez co chronią komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym, a także posiadają potencjał przeciwwirusowy (procyjanidyny).
Sugerowane stosowanie:
Kapsułki/tabletki z ekstraktem z liści miłorzębu standaryzowanym na obecność minimum 24% ginkoglikoflawonoidów i 6% terpenolaktonów.
Dawkowanie: 60 – 120 mg – 2 x dziennie. Nie stosować przed snem – drugą dawkę przyjąć w czasie obiadu.
Interakcje z lekami: leki przeciwzakrzepowe: warfaryna, kwas acetylosalicylowy, acenokumarol, witamina E, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwzapalne (ibuprofen).
2. Czarnuszka siewna (Nigella sativa).
Tymochinon, substancja czynna posiada właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne oraz podnoszące poziom serotoniny w mózgu.
Olej z nasion jest bogaty w kwasy nienasycone oraz fitosterole, które dodatkowo wspomagają i chronią neurony przed degeneracją.
Sugerowane stosowanie:
Olej jako dodatek do potraw.
3. Zielona herbata (Camelia sinesis).
L-teaniny, jeden z rodzajów garbników wykazuje działanie przeciwlękowe. Natomiast polifenole właściwości antyoksydacyjne – wpływ ochronny na komórki nerwowe w mózgu.
Sugerowane stosowanie:
Napar z 1-2 łyżeczek sproszkowanej zielonej lub białej herbaty 1 – 2 x dziennie w ciągu dnia.
Napar jest jednym z najbardziej korzystnie wspomagających preparatów.
Zieloną herbatę i miłorząb warto stosować szczególnie podczas pracy zdalnej z mieszkania.
4. Owoce różne:
Owoce bogate w procyjanidyny (antyoksydacja w stresie i ochrona przed wirusami):
- Jabłka (Malus sp.) – najwięcej w skórce;
- Żurawina (Oxycoccus palustris);
- Aronia (Aronia melanocarpa);
- Winogrona ciemne (Vitis vinifera);
- Owoce dzikiej róży (Rosa canina).
Koktajl z owoców i ziół:
- 1 cytryna;
- 1 jabłko ze skórką;
- 1 garść winogron;
- 2-3 łodygi selera naciowego;
- macerat z owoców dzikiej róży;
- 1 owoc kiwi;
- 1 kawałek kłącza imbiru długości palca wskazującego (dla tych osób, które czytały Terenową apteczkę ziołową temat odmierzania korzeni i kłączy palcami jest znany 😉 );
- 1 łyżka oliwy z oliwek;
Składniki zblendować (cytrynę obrać ze skórki). Dodać oliwę. Odstawić na 10 – 15 minut (aby częściowo mogły się rozpuścić witaminy z owoców w oliwie). Pić 1 -2 x dziennie.
Sugerowany schemat wzmacniający odporność na choroby wirusowe u osób po 50 roku życia oraz z towarzyszącymi schorzeniami typu astma:
2 łyżki stołowe owoców czarnego bzu;
2 łyżki stołowe kwiatostanu głogu;
2 łyżki stołowe startego, świeżego imbiru;
2 łyżki stołowe zmielonego korzenia traganka błoniastego;
2 łyżki stołowe liści pokrzywy suszonej;
50 ml soku z aloesu;
500 ml wody
Rhodiola (różeniec górski) w kapsułkach po 500 mg
Sylimaryna (wyciąg z ostropestu) 70 – 100 mg
Bez czarny zalać 1/2 l wody i doprowadzić do wrzenia. Gotować na małym płomieniu / słabym ogrzewaniu przez 15 minut. Zestawić i dodać traganek, pokrzywę i głóg. Odstawić na noc. Rano zblendować łącznie z imbirem i sokiem z aloesu.
Dawkowanie: Porcja do zużycia w ciągu dnia – 3-4 x dziennie po filiżance.
Kapsułki z rhodiolą 2 x dziennie po 1 kapsułce przy jedzeniu. Nie stosować na noc.
Kapsułki/tabletki z sylimaryną: 3 x dziennie po 70 – 100 mg.
Cały schemat stosować łącznie.
Przeciwwskazanie: osoby zażywające leki immunosupresyjne (po przeszczepach). Różeniec oraz traganek mogą obniżać poziom cukru we krwi, dlatego diabetycy muszą monitorować poziom glukozy.
IV. Ziołowe wspomaganie odkażania.
1.Mycie owoców i warzyw.
Jak umyć owoce i warzywa, które są często wystawiane w otwartych kartonach
i stoiskach, a mogą być potencjalnie siedliskiem wirusa (koronawirusa)?
Prosty płyn do mycia owoców i warzyw:
- 2 łyżki korzenia (kłącza) mydlnicy lekarskiej (Saponaria officinalis);
- 1 l wody;
- 50 ml spirytusu (opcjonalnie)*
Mydlnicę zalać wodą i doprowadzić do wrzenia. Gotować 10 minut. Odstawić do wystygnięcia. Odcedzić i przelać do jakiejś funkcjonalnej butelki (nawet zwykłej po wodzie mineralnej z dziurą w zakrętce). Przechowywać w lodówce do 5 – 7 dni.*
* odwar można zabezpieczyć spirytusem, aby przedłużyć jego trwałość – opcjonalnie, bo jak wiadomo spirytus obecnie jest towarem deficytowym, więc po prostu w przypadku jego braku trzeba będzie częściej wykonywać odwar.
Po umyciu odwarem owoców/warzyw należy spłukać pod bieżącą wodą.
Mydlnica, jest bogata w saponiny, które są naturalnymi detergentami emulgującymi związki tłuszczowe (zmywającymi) i 'rozpuszczającymi’ powłokę lipidową wirusów. Jednocześnie jako detergent jest bezpieczna dla człowieka i nie zmienia zapachu i smaku owoców/warzyw.
2. Odkażanie pomieszczeń (powietrza).
- 1/2 – 1 łyżeczka zmielonego liścia laurowego;
- 5 kropel olejku z drzewa herbacianego;
- 5 kropel olejku eukaliptusowego;
Przygotować kominek do aromaterapii (w przypadku braku niewielkie naczynie z gorącą wodą, ale o szerokie). Wlać do kominka wodę i dodać liść i olejki. Aromatyzować pomieszczenie minimum w zależności od powierzchni 1 – do kilku godzin.
UWAGA! w Przypadku złego samopoczucia pod wpływem olejków należy przerwać aromatyzację i przewietrzyć pomieszczenie.
3. Odkażanie powierzchni.
Koronawirusy mogą się utrzymywać nawet do 5-6 dni na różnych powierzchniach (Zobacz!), szczególnie na plastiku, metalu, szkle, ceramice. Dlatego przyniesione lub dostarczone zakupy ze sklepu warto potraktować płynem odkażającym. Oczywiście najlepiej nadają się do tego celu roztwory alkoholi alifatycznych, czyli etanolu czy propanolu. W nich można dodatkowo rozpuścić olejki oraz wykonać macerat z liści laurowych:
1 łyżeczkę liści zalać 50 ml etanolu lub propanolu. Macerować 1h. Następnie dodać do pojemnika z środkiem odkażającym lub spirytusem (najwygodniej w sprayu).
Preparaty z wyżej wymienionych roślin leczniczych jak różeniec, kozłek, lawenda, melisa, głóg, lipa, czarnuszka, miłorząb mogą być stosowane również u osób starszych (poza przypadkami jednoczesnego zażywania leków wchodzących w interakcję ), które mogą szczególnie odczuwać stany niepokoju, lęku i cierpieć na bezsenność.
Na koniec przepis na tonik dla 'Twardzieli’ ;):
- 200 ml soku z czerwonej kapusty
- 100 g świeżego czosnku niedźwiedziego
- 2 łyżeczki startego świeżego kłącza imbiru;
- 1/2 łyżeczki cynamonu;
- Czosnek niedźwiedzi zblendować. Pozostawić na 15 minut pod przykryciem. Zalać sokiem i dodać resztę składników. Wymieszać. Pozostawić na 1 dzień.
Dawkowanie: 1 łyżeczka od herbaty 1 dziennie po posiłku (lub więcej)
UWAGA! Niewskazane dla osób ze schorzeniami wątroby i żołądka. W przypadku bólu brzucha oraz pieczenia w przełyku przerwać stosowanie.
